پمپ پیستونی یا پمپ کارواش چیست ؟

پمپ پیستونی از خـانواده پمپ های جابجایی مثبت بوده که بـا حرکت پیستون در سیلندر و حرکات رفت و برگشتی عمل مکش و پمپاژ سیـال انجام می شود. این پمپ ها که به نام های پمپ پلانجری ، پمپ فشار بالا ، پمپ کارواش نیز شناخته می شوند ، از یک مکانیزم معمولا چرخشی برای ایجاد حرکات رفت و برگشتی استفاده می کنند. از پمپ پیستونی با فشار بالا ( بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ بار) و آبدهی پایین جهت انتقال مواد ، پاشش سیال با فشار بالا و تزریق سیال با محدوده ویسکوزیته وسیع  استفاده می شود.

این نوع پمپ که به آن پمپ پلانجري فشار قوي نیز گفته می شود از انواع پمپ جابجایی مثبت می باشد و در اثر رفت و برگشت پیستون درون سیلندر عمل پمپاژ و افزایش فشار آب را انجام می دهد. کاربرد پمپ پیستونی در مواردی است که به فشار خروجی بالا مثلا از ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ بار نیاز باشد لذا گاها به این محصولات پمپ پستونی فشار قوی یا فشار بالا نیز گفته می شود. این محصول دارای نوع دیگری نیز می باشد که دارای مصارف هیدرولیکی می باشد که به آن پمپ پیستونی هیدرولیکی یا پمپ هیدرویک پیستونی گفته می شود و در دو نوع پمپ پیستونی شعاعی و پمپ پیستونی محوری ارائه می گردد. از دیگر انواع و کاربری های آن می توان به پمپ پیستونی فشار قوی، پمپ پیستونی دبی متغیر و یا پمپ پیستونی کارواش اشاره نمود.

پمپ پیستونی یا پمپ پلانجری فشار قوی از گروه پمپ جابه جایی مثبت بوده، که با رفت و برگشت پیستون درون سیلندر عمل پمپاژ را انجام می دهد. به طور کلی از این پمپ ها در مواردی که به فشار خروجی بالا (از ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ بار) نیاز می باشد، استفاده می گردد. پمپ پیستونی در ساخت آبپاش های فشار قوی و برای شستشو در مصارف مختلف اعم از کارواش ها و دیگر صنایع استفاده می گردد.

پمپ پیستونی دارای فشاری بالا و دبی پایین می باشد. کاربرد پمپ پیستونی در کارخانجات و کارگاه ها و صنایع می باشد. پمپ پیستونی با توجه به کاربرد آن ها دارای مدل های متفاوتی می باشند. برای مثال در دستگاه های اب شیرین کن از پمپ های پیستونی استیل استفاده می شود و برای کارخانجات نوشیدنی های گازدار تولید می کنند از پمپ های پستونی آب گرم استفاده می شود. در حالت کلی می توان گفت که پمپ های پستونی اکثرا از جنس برنج می باشند و در بعضی از مواقع از جنس آلمینیوم هم ساخته می شوند.

از پرکاربرد ترین پمپ های پستونی پمپ ۲۰۰ بار می باشد که بیشتر در کارواش و شستشوی ماشین ها کاربرد دارد. پمپ ۱۰۰ بار و ۱۱۰ بار با موتور تکفاز نیز بیشترین فروش رو در مابین پمپ های پیستونی به خود اختصاص می دهد که در سیستم های مه پاش و میست کاربرد دارد.

الکتروپمپ پستونی به دو صورت کوپله فابریک و کوپل کارکاهی ارائه می شوند. پمپ هایی که به صورت کوپله مستقیم یا هالوشافت هستند پمپ به طور مستقیم به الکتروموتور متصل شده است و از واسطی برای کوپل آن ها استفاده نشده است. این نوع پمپ های کوپل مستقیم بدون واسط می باشند که دارای راندمان بالاتر و اتلاف انرژی کمتری می باشند و همچنین دارای خرابی کمتری می باشند. در مقابل پمپ هایی که کوپل کارگاهی می باشند به دلیل پایین بودن قیمت مشتری بیشتری دارند که اشاره به این نکته جالب می باشد که این نوع پمپ ها اگر به درستی کوپل نشوند بعد از مدتی پمپ و الکتروموتور صدمه می بینینند و خریدار باید مجددا نسبت به خرید دستگاهی مشابه اقدام نماید.

به طور کلی اجزای یک پمپ پیستونی عبارتند از:

پیستون‌ها | محفظه پیستون‌ها (سیلندر) | صفحه زاویه گیر | صفحه شیار دار | محور محرک کنترل کننده پیستون

به طور کلی می توان پمپ پیستونی را به دو دسته زیر طبقه بندی کرد :

پمپ پیستونی محوری :

پمپ پیستونی محوری ( Axial piston pumps ) شامل تعدادی پیستون متصل به یک بلوک سیلندر استوانه ای اند که در جهت مشابه به صورت محوری حرکت می کنند. بلوک سیلندر توسط شافتی که با سیلندر ها تراز است به حرکت در آورده می شود. پمپ پیستونی محوری ( Axial piston pumps ) در تامین فشار های بالا در انواع ماشین آلات ، کولر خودرو ها ، کمپرسور و … کاربرد دارد. این نوع پمپ دارای بسیاری از مدارات کنترلی لازم برای حفظ یکپارچگی در تنظیم فشار و جریان می باشد.

پمپ پیستونی شعاعی :

پمپ پیستونی شعاعی Radial Piston Pumps شامل پیستون هایی مرتب شبیه پره های یک چرخ می باشد که به صفحه ای استوانه شکل متصل شده اند. کورس حرکتی هر پیستون به وسیله یک شافت خارج از مرکز ایجاد می شود . هنگامی که فضای پیستون های پمپاژ از سمت داخل و از سمت یک شافت تو خالی پر می شوند به آن پمپ پیستونی شعاعی گویند. از مزایای پمپ پیستونی شعاعی فشار  و راندمان بالا ، نوسان فشار و دبی پایین ، سر و صدای کم و قابلیت اطمینان بالا می باشد.

مزایا و معایب پمپ پیستونی :

انواع پمپ پیستونی :

 پمپ پیستونی در مدل های گوناگونی عرضه می شود که بسته به نوع کاربرد آن متغیر می باشد :

پمپ کارواش خانگی و صنعتی

پمپ کارواش (کارواش آب گرم و آب سرد، کارواش الکتریکی، بنزینی و دیزلی)

پمپ پیستونی مه پاش

پمپ پیستونی سم پاش

نوع معمولی یا پمپ پیستونی آب

پمپ کارواش خانگی ( از ۷۰ تا ۱۷۰ بار)

پمپ کارواش صنعتی (۲۰۰ بار)

پمپ پیستونی استنلس استیل که مخصوص استفاده از آب شور است و از پمپهای معمولی به لحاظ قیمتی گرانتر می باشند.

پمپ دو دور یا دور متغیر: که جهت افزایش دبی خروجی پمپ تقریبا تا دو برابر باید قدرت موتور را افزایش داد.

پمپ کارواش صنعتی | پمپ کارواش خانگی :

یکی از پرکاربرد ترین استفاده ها از پمپ پیستونی ، استفاده از آن جهت پمپ کارواش خانگی و یا پمپ کارواش صنعتی می باشد. این سری از پمپ های کارواش جهت شست و شو  انواع خودرو ، دستگاه ها ، زمین ، جداول خیابان ها و … مورد استفاده قرار می گیرند. بسته به نوع استفاده و میزان کارکرد ، پمپ کارواش به دو دسته پمپ کارواش خانگی و پمپ کارواش صنعتی تقسیم می شود.

پمپ کارواش خانگی :

پمپ کارواش خانگی معمولا بین ۷۰ تا ۱۱۰ بار فشار ایجاد می کند و جهت شست و شوی خودرو ، زمین ، آشپزخانه و … به کار می رود. این سری از کارواش ها با الکتروموتور به طور مستقیم کوپله شده و در داخل مجموعه ای شبیه به جاروبرقی قرار گرفته اند که حمل آنها را بسیار آسان کرده است و موجب شده تا فرایند شست و شو سریع تر انجام شود. پمپ کارواش خانگی معمولا تکفاز بوده و مصرف آب پایینی دارد. این پمپ ها اکثرا محصول کشور های آلمان ، ایتالیا و چین است و به صورت یک پکیج کامل شامل شیلنگ ، سیم و یا تفنگ آب پاش عرضه می گردد.

از پمپ کارواش خانگی نمی توان به صورت دائم کار استفاده کرد.

پمپ کارواش صنعتی :

همانطور که گفته شد پمپ های کارواش خانگی جهت استفاده مداوم ، توصیه نمی گردند و اگر قرار به استفاده از کارواش در طول هفته به دفعات ، و یا به فشاری بالا تر نیاز باشد باید از پمپ کارواش صنعتی استفاده کرد. پمپ کارواش صنعتی تا فشار ۴۰۰ بار ( و بالاتر بنا بر نیاز ) ایجاد می کند. این پمپ به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با الکتروموتور کوپل و کل مجموعه بر روی شاسی سوار می گردد. پرکاربرد ترین مدل های پمپ کارواش صنعتی پمپ ۲۰۰ بار می باشد که جهت کارواش های خودرو بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. فشار های بالاتر از ۲۰۰ بار جهت شست و شوی دیگ ها ، سرامیک و دستگاههای روغنی استفاده می شود. معروفترین برند های پمپ کارواش صنعتی ، پمپ پیستونی برتولینی و پمپ پیستونی اینتر می باشد.

لوازم جانبی پمپ کارواش :

لانس پمپ پیستونی ( گان یا تفنگی )

شیر فشار شکن پمپ پیستونی ( جهت کاهش فشار پمپ )

نازل لانس

دمپر پمپ پیستونی

صافی آب

مانومتر فشار

متعلقات پمپ پیستونی :

متعلقات انواع این محصول عبارتند از:

گیج فشار سنج (Pressure Gage)

شير فشار شکن (Pressure Regulator)

گان و لانس (Gun & Lance)

آکومولاتور (دمپر Pulsation Damper)

فیلتر پمپ پیستونی (Filter)

جنس بدنه پمپ :

استنلس استیل SS316: جنس بدنه این محصولات در برخی از مدل ها می تواند از استیل ضد زنگ SS316 باشد.

برنزی: جنس بدنه این محصولات در برخی از مدل ها می تواند از برنز باشد.

کاربرد پمپ پیستونی :

از کاربرد های آن می توان به وموارد زیراشاره نمود :

پمپ پیستونی صنایع نفت و گاز و پتروشیمی

پمپ پیستونی صنایع خودرو سازی و پمپ پیستونی کارواش

پمپ پیستونی دستگاه های آب شیرین کن

پمپ پیستونی صنایع فولاد

پمپ پیستونی زنگ زدایی، پمپ پیستونی رسوب زدایی، پمپ پیستونی رنگ زدایی و پمپ پیستونی چربی زدایی

پمپ پیستونی دستگاه های واترجت، پمپ پیستونی هیدرو بلاست و پمپ پیستونی هیدرو سند بلاست

پمپ پیستونی تست های هیدرو استاتیک، پمپ پیستونی تست لوله

پمپ پیستونی لوله سازی (تست لوله ها)

پمپ پیستونی سنگ و سرامیک ، پمپ پیستونی برش سنگ

پمپ پیستونی شستشوی دستگاه ها و تجهیزات صنعتی (نظیر شستشوی مبدل های حرارتی)

پمپ پیستونی صنایع کاغذ سازی

پمپ پیستونی صنایع غذایی

پمپ پیستونی صنایع کشتی سازی

پمپ پیستونی سیستمهای بازیافت، جنتکس

عیب یابی پمپ پیستونی :

این نوع پمپ از جمله پمپ های گران قیمت می باشند و در کنار قیمت بالا و همجنین ساختار پیچیده تعمیرات، دارای بازدهی بسیار بالا، انعطاف پذیری منساب، کاربرای آسان، قابلیت تامین فشار های متنوع کاری، عمر طولانی (به دلیل جانبی بودن بار وارده)، جریان بدون ضربان نیز هستند. این محصولات دارای کاربری های متنوع بوده و در طرح ها و اندازه های متنوع تولید می گردند که بنا به نیاز می توان آنها را جهت ایجاد فشار زیاد و یا انتقال مایعات بدون ایجاد فشار تولید نمود. این محصولات از لحاظ طراحی به دو نوع دسته شعاعی و دسته محوری تقسیم بندی می شوند که در نوع محوری محور دوار با پیستون ها موازی بوده و یا محور دوار با زاویه پیستون ها چیزی کمتر از ۴۵ درجه می باشد و در نوع شعاعی پیستون ها یا عمود بر محور دوار بوده یا با محور دوار زاویه ای بیش از ۴۵ درجه داشته و یا از محور یک محفظه استوانه‌ای حلقوی شکل شبیه چرخ پره دار می‌چرخند. نوع محوری دارای بیشترین کاربرد در صنایع مربوطه می باشد.

از دیگر دسته بندی این محصولات می توان به دو نوع ثابت یا متغیر اشاره نمود. در نوع ثابت مقدار جریان ثابت بوده و تغییر پذیر نیست ولی در نوع متغیر آن میزان خروجی با صفحه زاویه گیر قابل تغییر است.

اجزا پمپ پیستونی :

پیستون‌

سیلندر

صفحه زاویه گیر

صفحه شیار دار

محور محرک

کنترل کننده پیستون

اجزا پمپ پیستونی عبارت هستند از سیلندر، پیستون، شیر ورودی و شیر خروجی پیستون به وسیله دسته ای که یک سوی آن بر روی چرخ دواری قرار گرفته است، در جهت بالا و پایین حرکت می نماید هنگام حرکت پیستون به طرف بالا ، دریچه خروجی در اثر مکش و نیروی ناشی از برگشت جریان از مجرای خروجی بسته شده و در اثر نیروی مکش ایجاد شده در داخل سیلندر ، دریچه ورودی باز و مایع به درون محفظه پمپ مکیده میشود هنگامی که پیستون به طرف پایین حرکت می نماید ، دریچه ورودی بسته شده و دریچه خروجی باز می گردد و سیال محبوس در محفظه و تحت فشار پیستون به مجرای خروجی انتقال می یابد تکرار این عمل سبب انتقال سیال از یک محل به محل دیگر می گردد. سیلندر باید به شکلی آب بندی شده باشد که مایع نتواند به خارج نشت نماید.

محور محرک از یک طرف با یاتاقان سوزنی به صفحه شیار دار و از طرف دیگر به یاتاقان‌های توپی وصل شده و سپس به الکتروموتور متصل می گردد. صفحه زاویه گیر توسط کنترل کننده پیستون و فنری بالان گردیده و با محور محرک می گردد. کنترل کننده پیستون زاویه صفحه زاویه گیر را کنترل می نماید. پیستون ها در درون سیلندر ها قرار دارند و سیلندر ها به محور متصل هستند که انتهای حرکت پیستون ها با استفاده از لغزنده هایی به صفحه جریانی متصل است بالانس می شوند. صفحه شیار دار دارای دو نوع پورت مکش (متصل به ورودی) و پورت تخلیه (متصل به خروجی) است. در اثر نیروی ایجاد شده از چرخش سیلندر ها جریان از طریق صفحه شیار دار وارد و خارج می شود و این حرکت چرخشی عامل رفت و برگشت پیستون ها گردیده و در نهایت عمل پمپاژ صورت می گیرد.

برندهای پمپ پیستونی یا پمپ کارواش کدامند ؟

از برند های مطرح و قابل ارائه پمپ های پیستونی می توان به :

پمپ پیستونی کومت Comet piston Pump

پمپ پیستونی اینترپمپ Interpump piston Pump

پمپ پیستونی پراتیسولی Pratissoli Piston Pump

پمپ پیستونی Cat Piston Pump

پمپ پیستونی هاملمان Hammelmann Piston Pump

پمپ پیستونی برتولینی Bertolini Piston Pump

پمپ پیستونی پمپاک Pumpak Piston Pump

پمپ پیستونی آنوی Annovi Piston Pump

پمپ پیستونی کارچر Karcher Piston Pump